Nazlı Ilıcak, Mustafa Armağan ve Malazgirt Savaşı

  Malazgirt  Savaşının  938. Yıldönümü    vesilesiyle  yapılan   törende  DTP  Malazgirt   Belediye Başkanı   Mehmet  Nuri  Balcı’nın   konuşmasına  izin vermediler.M. Nuri  Balcı’nın  konuşma metninde   basına yansıdığı  kadarıyla  aşağıda  aktaracağım ibareler  bulunuyormuş:  "Türklere Anadolu'nun kapılarını açıldığı yer olan Malazgirt, Romen Diyojen komutasındaki 200 bin kişilik Bizans ordusu ile Sultan Alparslan komutasındaki 50 bin kişilik Selçuklu ordusu arasında geçen büyük bir meydan savaşına tanıklık etmiştir. Alparslan'ın 'Eğer 20 bin Kürt süvarisi olmasaydı ben bu savaşı kazanamazdım' sözü bu topraklarda kardeşliğe ve sadakata verilen önemi en iyi şekilde açıklamaktadır. Aynı kardeşlik ve sadakat Kurtuluş Savaşı'nda da gösterilmiştir. Mustafa Kemal'in omuz omuza çarpışan bu iki kardeş halka müteşekkir olduğu bir çok konuşmasıyla tarihe kaydedilmiştir.“  Eğer  gelişmeler sayın  Belediye Başkanı’nın   ifade  ettiği gibiyse     burada  „Kardeşlik“  yok,  Kürdlere    yapılan    ihanetler  sözkonusudur.  Kemalist  süreci bir  kenara   bırakıyorum.  Bu  kısa yazıda    Malazgirt   savaşı  ve Kürdler   meselesi  üzerine   imkanlarım dahilinde  duracağım.30  Ağustos  günü   Zaman  gazetesi  yazarlarından Mustafa  Armağan, „Malazgirt'te, Alparslan'ın ordusunda Kürtler ne arıyordu? „   anabaşlığı altında   bir  yazı  yazdı.Bugünde   Sabah  gazetesi  yazarlarından    Nazlı  Ilıcak  „Kürtler ve gönüllü beraberlik“  başlığı aldında  yine aynı  konuyu  işledi. İki  gazetecinin  makalelerine   kaynaklık eden  Malazgirt  Belediye Başkan’ının  açıklamasıdır. Mustafa  Armağan’a  göre    Kürdlerin  Malazgirt savaşına   katılımı  „zoraki“  bir katılımdı.Nazlı  Ilıcak’a   göre  ise   Kürdlerle  Türklerlerin  bu  savaşta  birliktelikleri   „gönüllü“  bir temeldeydi.İlk  etapta  birbirlerine   karşıt  düşüncelermiş   gibi  görünen   bu  iki  yazı, aslında   biraz  daha  yakından  bakıldığında    o kadar    aykırı olmadıkları  ve  aynı   kaynaktan  beslendikleri  hemen  görülür.İki  gazetecinin   ortak  paydaları  „Türk  Tarih  Tezinin“   bilinçli yada  bilinçsiz  kurbanları   olmaları,  Kürdler ve  Kürdistan tarihi  hakkında  tam  bir cehalet   içinde    bulunmalarıdır.Mustafa  Armağan      Kürdlerin  „zoraki“ bir şekilde  savaşa  katıldığını ispat etmek amacıyla   Selçuklularla   Merwanî  Kürd  Devleti  arasındaki  ilişkileri  kendine göre   özetliyerek  şu sonuca  varıyor:„Böylece bütün varlığını Selçuklulara borçlu hale gelen Mervanî Sultanı Nizamüddin, Alparslan Musul seferinden Malazgirt'e yeniden dönünce hem topraklarından geçmesine izin verdi, hem de kendisine, Mükrimin Halil Yınanç'ın dediği gibi bütün kuvvetlerini teslim etti. Yeter ki, kendisine dokunmasındı.“  Mustafa Amağan,    Merwani’lerin  konumu hakkında  ya ciddi bir  tarih  bilgisine  sahip  olmadığından  yada   bilinçli bir şekilde  tarih gerçekleri  çarpıtıyor. Bir de,   taktığı  ikinci  nokta  „10.000  Kürd“ mü  yoksa       Malazgirt  Belediye  Başkanı’nın    ifade ettiği  „20.000  Kürd  süvari“ mi  savaşa  katıldı?Mesele  bu kadar  basit değil.    Orta da,  bir  dizi belge var. Çünkü   Selçuklular   bölgeye  gelmeden  önce,  hatta  Alparslan  hâlâ  doğmadan    Türk  kabileleri  Orta Asya  çöllerinde  bulundukları  bir dönemde    Kürdler   alanda  bir  çok devlet sahibiydi.  Bu  devletlerden  biri    Şeddadî  Kürd  Devletidir ( 951- 198).  Bu devlet,     bugünkü  Azerbeycan,  Ermenistan  ve Gürcistan’ın  belli  kesimlerini  kapsayan    geniş  bir alan üzerinde  hüküm sürüyordu. (Bu  Kürd devleti  hakkında   daha geniş  bilgi için   bir kaç günden beri  Newroz.Com’da  yayınlamaya  başladığım  Şeddadi Kürd Devleti  adlı  yazı serisine bakınız)Bugün   İran  devlet toprakları  içinde  bulunan     Tebriz  ve  Doğu  Kürdistan’ın   diğer  bir  çok  bölgesinde  hakimiyetini  sürdüren   Rewadi  Kürd  devleti vardı.Tebriz  Rewadilerin  başkentiydi.Zaten   o dönem  hakkında  yazan   hemen  hemen    tüm     islam tarihçileri     bu bölgelerin  Kürdlerin  yurdu  olduğunu  söylüyor.Meşhur   tarihçi  Mesudi,   Azerbeycan için; "Azerbeycan  Hezbanilerin  vatanıdır"   diyor.       Yine  aynı dönem için    Ahmedî  Xosrewi ,   "Şalyarî  Nenasraw“   adlı  eserinde;"Azerbeycan  halkının  ezici çoğunluğu  Kürdtür"  diyor.     Yani  onuncu ve onbirinci  yüzyılda   Azerbeycan'ın   hem  nufüsu ve   hemde    yöneticileri    Kürdlerden  oluşuyordu.      Kürd  asılı   tarihçi  İbni El   Êsiri;„Selahadin Eyyubi’nin   mensup  olduğu   Hezbani aşireti   Kürdlerin en  iyi   aşireti“  olduğunu  yazıyor. ( akt. Mansur  Mexdum,   Giringî  Kurd  û Kurdistan  Le Qonaxe   Mêjûyekanî  Êran    ta  serdemî   Afşarîye,  sayfa  91)Selahaddin  Eyyubi’nin   ailesinin   bu bölgeden  ve  aynı  zamandan   Hezbani aşiretine  mensup   olduğunu  söyleyen     bir çok  tarihçi var.Selahaddin döneminde yaşıyan tarihçilerden İbni El Esiri, İbni Şeddad, El İsfahani ve daha sonra yaşıyan İbni Xaliqan gibi tarihçiler;“Selahaddin’in Hezbani aşiretinin Rewadi koluna bağlı olduğunu” yazıyorlar..Selahaddin’in dedesi “Şadi” Şeddadi Kürd devletinin hizmetindeydi... Şeddadi Kürd devletinin Rewadi, Hesenewi ve Merwani Kürd devletleri gibi Selçuklular tarafından yıkılmasından sonra, Şadi ve ailesi Bağdat’ta yerleşiyor. (Belkide zorunlu göç)Asuri tarihçisi Bar Hebraeus (1226-1286), Selahaddin ailesinin kökeni hakkında şöyle diyor: “Selahaddin’in babası Necmeddin ve Şerko’nun babaları Şadi Dwin’den geliyor............. Kürd ırkına mensuptu.... Tikrit Emiri Mucahadin Behroz’un hizmetine giriyorlar... Şêrko Behroz’un çok sevdiği bir Hıristiyanı öldürdükten sonra iki kardeş Musul Zengilerine sığınıyorlar” diyor.. (Akt. E.İ Yousif, Les Syriaques Racontent Les Croisades, p. 183-184)  Bugün  Türklerin  „Kuzey Irak“ dediği  Güney Kürdistan’da   ise   başka  Kürd  devletleri  varlığını  sürdürüyordu. (makaleyi   aştığından  dolayı geçiyorum)  Ayrıca  bugün    Kuzey  Kürdistan  olarak  adlandırdığımız  toprakların  büyük bir kesimini  denetim altında  bulunduran  Merwani  Kürd  devleti vardı. Meyafarqin, Merwani Kürd devletinin başkenti olduğu zaman, Merwanileri Arzan, Hasankeyf, Xelat, Malazgirt, Erciş, Nusaybin, Cizre, Urfa ve Musul’a kadar tüm bölgeleri kontrolleri altında bulunduruyorlardı.. Bazen bu bölgelerin biri yada diğeri onların denetiminde çıksa dahi, ama her zaman Merwanilerin magnetik alanı içindeydiler..  Ben burada iki Asuri asılı tarihçi olan Nusaybinli Elie ve Suriyeli Michel’in Merwani Kürd devletinin hakkında yazdıkları bazı iddialarını aktarmakla yetineceğim..  Nusaybinli Elie (975- 1046) yılları arasında yaşamış ve Merwani Kürd devletinin oluşumu ve gelişim sürecinin doğrudan tanıklarındından biridir. (İlginç bir yaşamı var, konumuz dışında olduğundan geçiyorum)  Nusaybinli Elie, bir çok eser vermiştir.. Kürd tarihi açısından bunlardan en önemlisi “La Chronographie d’Elie bar-Sinaya, Metropolitain de Nisibe, edition et traduction, J. Delaporte, Paris 1910)  Nusaybinli Elie, söz konusu olan eserinde Musul’da Hamdanilere karşı çatışma sonucu yaşamını yitiren Merwani Kürd devletinin kurucusu Baz’ın (990) yerine geçen yeğeni Ebu Ali al-Hasan bin Merwan’ın trajik sonundan söz ediyor..  Elie, anılarında Ali al-Hasan bin Merwan, Amed’e giderken kalenin kapısında halk tarafından karşılanıyor.. Bu arada Abdel Barr adlı biri onu öldürüyor ve şehri ele geçiriyor, diye yazıyor.. O dönem Gezirta yöneticisi olan kardeşi Abu Mansur Said bin Merwan, büyük abisinin ölümünü duyar duymaz Meyafarqine geliyor ve 11 Kasım 997 tarihinde kendi hakimiyetini yeniden tesis ediyor... O günden itibaren kendisine Mumahhid ed Daula” denildi diyor.. Elie anılarında devamla Mumahhid ed Daula Said Meyafarqin’da güven, huzur ve düzeni sağladıktan sonra orayi kendisine başkent yaptı, hala şimdiye kadar ışıldayan kale duvarlarını örerek ismini verdi.. Mumahhid ed Daula Said, 1000 yılında o dönem Bağdatın Emiri olan Buyidi Baha el- Dawli’den Abbasi Kralı Mansur (754-775) zamanından beri Bağdat hastahanesini yöneten Hekim Gabriel bin Abdullah bin Bakhtisho’yu Meyafarqin’e göndermesini istiyor.. 80 yaşında olan Gabriel çocukları ile birlikte Meyafarqin’e gelip yerleşiyor.. Fakat iki yıl sonra yaşama veda ediyor.. Elie’nin söylemiyle Merwani kralı Gabriel’i büyük servetler ve payeler veriyor..  Elie, Mumahhid ed Daula Said’ in (14 aralık 1010) abisi gibi tuzağa düşürülüp öldürülmesine çok üzülüyor ve hatta anılarında onu tuzağa düşürüp öldüren Sarwin adlı birine “dinsiz, imansız” diye hakaretler yağdırıyor..  Merwan’ın en küçük ve üçüncü oğlu olan Ebu Nasır, Sarwin’a karşı savaş başlatıyor ve onu yenip öldürüyor. Ebu Nasir Merwani Kürd devletinin başına geçtikten sonra Ebu Nasır El Dawla lakabını alıyor...  Ebu Nasır El Dawla Merwani Kürd devletinin başına geçtikten sonra, kabiliyetli bir lider olduğundan dolayı kendisini o dönemin büyük güçlerinden olan Buyidlere, Fatimelere ve Bizanslara empoze ediyor... Bu 3 devlet, Ebu Nasır El Dawla’ye Merwanilerin başına geçtiğinden dolayı kutlama mesajları gönderiyorlar..Elie, Ebu Nasır El Dawla’nin 1011 yılında vasalı olan İbni Dimne’nin denetimindeki Amedi yeniden kontrol altına aldığını ve Amed halkının Dimne’yi öldürdüğünü yazıyor..Ebu Nasır El Dawla Bizans imparatorluğu ile karşılıklı dokunmazlık antlaşmasını imzalıyor.. (Sevgili Rohat Alakom, İstanbul Kürdleri adlı eserinde, Kürdler ve İstanbul ilişkisini bir hikaye dışında Molla Gorani’nın 1453 gidişine bağlıyor... Aslında Merwaniler döneminde ciddi ilişkiler var... Daha sonra Kerkük’ten Malatya’ya gelen ve oradan Moğol saldırıları esnasında Ege denizi boylarında Germiyanoğulları devletini kuran Germiyan Kürdleri ile Bizansların yüzyıllara dayanan ilişkilerinden aramak gerekir).Elie’nin “Muzafer Emir” dediği Nasir al-Dawla Ahmed Bin Merwan bir Arap Emirinin hakimiyeti altında olan Urfa’yı; Urfa halkının istemi üzerine özgürleştiriyor ve Athira adlı Arap Emirini de öldürüyor.. Merwani yada bazılarının Dostiki Kürd devletine Merwan’ın oğlu Nasir yarım asır boyunca kralık (Mirlik) yaptı..Kral Nasir Meyafarqin’deki “Meryem Kilise”sinin hemen yanındaki tepede yeni bir kale inşa etti, köprüler yaptı, kamuya açık hamamlar inşa etti... Ayrıca var olan Meyafarqin Observatuarını yeniden tamir etti... Meyafarqin ve Amed camilerinde kitaphaneler oluşturdu..Ephrem-Isa Youssif’ın söylemiyle;  “Meyafarqin Doğunun Güneşi olmuştu.. Meyafarqin, bilim adamlarının, dünya işlerinden ellerini çeken Sofilerin, El Esir gibi tarihçilerin, Abdullah El Kazurani gibi şairlerin rahatlık içinde kendilerini ifade ettiği ve hatta daha sonra Abbasilerin Halifesi olacak olan Muktadi’nin politik iliticada bulunduğu” huzur, güven, ilim ve irfan merkezi olmuştu..  Bağdat Halifesi Al- Kadir’in, Baş Veziri olan Abu al-Kasim al Huseyin al Mağribi Bağdat’ı terkederek Nasir al-Dawla Ahmed Bin Merwan’ın Baş Veziri olmuştu.. Al Mağribi 1026’dan öldüğü 1036 yılına kadar Merwani Kürd Devletine hizmet etti.. Al Mağribi, Nusaybinli Elie’yle her zaman dostluk ilişkilerini sürdürdü. Ya Meyafarqin’de yada Nusaybin’de sık sık görüşüyorlardı..Nasıl Nizami Mülk “Siyasetname”sini Selçuklu Sultanı Melik Şah’a yazmışsa, Firdewsi “Şahnamesi” Haznewi Emirine yazmışsa, Al Mağribi’de İdeal yönetme sanatı olan “Kitab fi’l Siyasa” sinı Merwani Miri, Mîr Nasir’a hitaben yazmıştır..Meyafarqin doktoru, Abu Said Mansur bin İsa, diğer adıyla “Zahid al-Ulema” (kendisi de hırıstiyan) Meyafarqin’de görkemli bir hastane yapıyor. ( Hastahanenin yapılış hikayesi uzun, geçiyorum). Mîr Nasir “Meyafarqin Hastahanesi” için büyük servetler harcıyor..Büyük felsefeci, hekim, mantılçı ve her alanda yazan İbni Butlan’da, Mir Nasir’a dost olmuş, Bağdat’ı terkederek Meyafarqin Sarayına yerleşmiştir..Aslında Suriyeli Michel’in, Bizans, Arap, Fars, Ermeni ve Kürd tarihçilerinin Merwani Kürd Devleti Hakkında söylediklerini açmak, Selçukluların dönemi ve Kürd devletinin irdelemek gerekir..Selçukluların Bizanslarla girdikleri savaşlar, esas olarak Kürdistan toprakları üzerinde gerçekleşiyordu... Çünkü, bu savaşların esas amacı Kürdistan gibi stratejik ve zengin bir ülkeye eĝemen olmaktı.. Bu iki bölgesel güç, Kürdistanı denetim altına almanın yaratacaĝı jeo-stratejik avantajlar sayesinde hem Kafkaslara, hem Ortadoĝu’ya ve hem de Küçük Asya’ya yayılabileceklerini biliyorlardı.... Bundan dolayı, savaşlar hep Kürdistan için ve Kürdistan’da yapıldı..Selçuklularla Bizanslar arasında yapılan en büyük ve hayati savaş Malazgirt savaşıydı.. Bu savaş hem kendi döneminde büyük bir savaştı ve hemde tarihsel bazda bıraktıĝı etkiler açısından.... Çünkü, bu savaşın yarattıĝı siyasal sonuçların etkisi günümüze kadar geldi ve bölgenin demografik yapılanmasının alt üst olmasına neden oldu.Bir çok çevrenin haklı olarak kendi kendilerine sordukları soru, „Türklerin“ Malazgirt savaşını kazanmasında Kürdlerin sahip oldukları rol neydi?Selçuklular ve Bizanslar bölgeye girdikleri zaman veya saldırdıkları zaman acaba bu bölge No Mans land mıydı? Malazgirt savaşına ilişkin yazı yazan ve eser verenlerin bir çoĝu sanki bölgede kimse yaşamiyordu gibi bir pozisyon yaratabiliyorlar.. Hâta Taha Akyol gibileri „Kürdlerin Türklerle beraber anadoluya geldiklerini“ yazabiliyorlar..Bu meselenin daha iyi anlaşılması için, Kürdlerin o dönem sahip olduĝu siyasal ve askeri konuma bakmak gerekir...O dönem, Kürdistan’ın savaş alanı dışında kalan bölgelerindeki Kürd Hükümetlerini saymasak, savaştan doĝrudan etkilenen ve o dönem siyasal aĝırlıĝı olan 4 Kürd Hükümetinden söz etmek gerekir..  1)Rewadi Kürd Hükümeti: Rewadi Hükümeti, Hazbini aşiretinin bir kolu olan Rewadi’lerin lideri Muhamed Rewadi tarafından, 893 yılında Tebriz ve çevresinde kuruldu... Rewadi Kürd Hükümeti Selçuklular tarafından 1070 yılında yıkıldı..  2)Şeddadi Kürd Hükümet: Bu Hükümet, 951 yılında Aran bölgesinde kuruldu..... Gence ve Ani gibi şehirleri kendisine başkent olarak seçen Şedadiler, 1197 yılında iç çelişkiler ve dış saldırılar neticesinde yıkıldı..  3)Mervani Kürd Hükümeti: Bu hükümet ise 983 senesinde kuruldu ve 1096 tarihinde yıkıldı... Bu Kürd hükümetinin başkenti Meyafarqin di...  4)Salari Kürd Hükümeti: Bu Kürd Hükümeti, Muhamed’in Salar tarafından 942 yılında bugün Batı Azerbeycan diye tabir edilen eski „Küçük Med“ de kurulmuştu... Bu hükümetin başkenti Erdebil di... Bu hükümet 1096 senesinde yıkıldı..  Kısaca kuruluş ve yıkılış tarihlerini verdiĝim bu Kürd hükümetleri Rewadiler hariç (1070 yılında yıkıldı) diĝerleri Malazgirt savaşı sırasında varlıklarını sürdürüyorlardı..Şeddadi ve Mervani Kürd Hükümetleri, o dönem ciddi siyasal ve askeri aĝırlıĝı olan yapılanmalardı... Bu iki Kürd hükümeti, tüm çevre güçler tarafından ciddiye alınan, güçler dengesini deĝiştirebilen siyasal aktörlerdi..  Selçuklar alana gelmeden çok önce, bu Kürd hükümetleri kurulmuştu... Fakat, bu Kürd hükümetleri bir çok nedenin yanında dinsel nedenlerden dolayı Bizansların sürekli saldırıları altındaydılar... Abbasi devletinin merkezi otoritesinde ortaya çıkan sorunlardan dolayı, kendisiyle meşgul olan Baĝdat yönetiminin Kürdler için yapacaĝı bir şey yoktu... Kürdler, kendi baĝımsız otoritelerini kurarak, Bizans imparatorluĝu ve islam halifesi arasında tam bir tambon oluşturuyorlardı....Bu esnada Kürdler Bizansların hıristiyanlaştırma çabalarına karşı sürekli direndiler... Kürdlerle Bizanslar arasında bir çok savaşta oldu... Ama bunun yanında sorunları barışçıl bir şekilde çözme çabalarıda vardı...Kürdler, Bizanslarla Selçuklar arasındaki sorunlarda çeşitli dönemler aracıda oldular... Bunlardan biri, 1049 yılında Selçuklu komutan Ibrahim Inan tarafından esir alınan Bizans kralı Constantin’in kardeşi Qaris’in kurtarılması olayıdır... Bizans kralı Constantin, Mervani Kürd hükümetinin başkanı olan Nesruldewle’den kardeşinin kurtarılması için aracı olmasını istiyor... Nesruldewle bu görevi başarıyla yapıyor ve Bizans kralı kendisine bir dizi hediye gönderiyor.. Ayrıca Istanbul ve Meyafarqin arasında çok yoĝun diplomatik geliş-gidişler vardı.. (Daha fazla bilgi için Abdulreqib Yusuf’un Dostike devletiyle ilgili çalışmasına bakınız).. Mervanilerin Mısır ve Suriye’de bulanan Fatimilerlede geniş ilişkileri vardı..Bizans kralı 2. Basil, 1000 yılında Malatya, Xarput, Karer dağlarını aşarak Erez’e geldiği zaman Mervani Kürd devletinin başı Muhahid Ad Daoula Ebu Mençur Said gidip kendisini görerek bağlılığını bildirdi.. “Basil bu Kürdü bir Magistros yaparak, koruması altına aldı... Ve yeni vasalı yaptı ”(Asolik, Cronologie suivie par Samuel d’Ani, p.164)Kürdler, Kafkasya bölgesinde de etkili bir güç olarak varlığını sürdürüyordu... Bugün Ermenistan ve Azerbeycan denilen bölgede büyük oranda Şeddadi ve Rewadi Kürd devletlerinin denetimindeydi... Bizanslar, Anı Ermenileriyle devlet çıkarları ve mezhepsel sorunlar yüzünden ortaya çıkan çelişkilerden dolayı Şeddadi Kürdleriyle ittifaklar kurmuşlardır.. 1042 ve 1054 yılları arasında imparator olan “Constantin Monomaque Şeddadi Hanedanlığının zalim Emiri olan Abu Uswar bir mektup yazarak Anı’yı işgal etmesini ve 2. Gagik’e verebilidiği kadar zarar vermesini istiyor.. Constantin Monomaque’ın komutanı Nikolaos bu mektuba ek olarak ona bir dizi servet ve onurlandırma konusunda da söz veriyor”... (Schlumberger, Epopé Byzantine III. 482-83)  Abu Uswar kendisine yapılan öneriyi kabul ediyor, ama İstanbul sarayına şartlarını ileri sürüyor... Abu Uswar; „Anı yönetiminde koparacağım tüm topraklar bana ait olacaktır” diye şartını ileri sürüyor..İmparator Constantin Monomaque; “Devlet başkanlarına mahsus olan damgalı bir mektupla bu antlaşmayı kabul ediyor” (Schlumberger, Epopé Byzantine III. 482-83)  Şeddadi Kürd Hanedanlığı, bu durumdan yararlanarak bir bölge ve kaleye el koydu... Bizans ordularıda Anı üzerine yürüdüler.. Kürdler ve Bizanslar arasında kalan 2. Gagik Kürdlerle anlaşmaya çalıştı.. Bazı kaynaklara göre kısmi antlaşma sağlanmıştı... Bizanslar Ermeni emiri 2.Gagik’ı kandırarak İstanbul’a götürdüler.. Ermenilerin ileri gelenlerinden bazıları şehri Bizanslardan ziyade Şeddadi’lere teslim etmek istiyorlardı.. Çünkü Şeddadi kralı Abu Uswar bir Ermeni prensesiyle evliydi.. Ama Bizanslar şehri aldılar ve Şeddadilerle yaptıkları antlaşmaya uymadılar.. Bizanslar Ermeni ve Gürcülerinde içinde bulunduğu ordularını Abu Uswar’ın üzerine gönderdiler...  Abu Uswar; “Bir savaş adamı olarak saldırılara karşı koyamayacağını anlayarak Dwin’e çekilip, tuzak kurmaya başladı” (age)..   Şehrin bir çok alanında yoğun bir şekilde su setleri oluşturulmuştu.. Bizanslar tam şehre girmek üzere olduğu bir anda bırakılan sular ve oluşan çamur ortamında korkunç bir yenilgi aldılar.   Fakat şunu da vurgulamak gerekir, Selçuklu Sultanı’nın adamlarında olan Horasanlı Salar bazı hıristiyan yerleşim birimlerine saldırarak bir çok insanı öldürdü ve esir aldı... Mervani Kürd devletinin kralı Salar’a bir mektup yazarak esirleri kendisine vermesini ve Amed’te satılmasını öneriyor... O böylelikle hıristiyanları kurtarmak istiyordu.. Çünkü “Nasırdol iyi bir olup hıristiyanlara karşı merhamet duyuyordu” (Matthieu d’Eddese, Chronique, LXXXVI).Ama ne yazık ki esirlerin bir çoğunu öldürüyor.. Selçuklar İran’a kaçarken, Bizans orduları Amed üzerine yürüdüler... Matthieu de Eddese’nin verilerine göre Bizanslılar, Amed şehrinde 15000 Kürdü oldürdüler....Çok kısa bir şekilde özetleye çalıştığım bu ortamda Selçuklar diye yeni bir güç alanda belirlenmeye başladı.Ertuğrul Anı’ya saldırdığı zaman yanında Şeddadi Kürdleride vardı.. O yenilgi aldığı zaman, Bizanslılar “tüm doğu ordularını Şeddadi kralı Abu Uswar’ın üzerine gönderdi.. O, yeniden Bizanslıların vassalığını kabul etti..Daha sonra Alparslan’la Bizans kralı Romanus Diogenes arasında yapılan Malazgirt savaşında yine Kürdler çok zarar gördüler.. Hem Kürdistan savaş alanı oldu ve hem de Kürdler esas savaş gücü olarak zarara uğradılar.Bizans ordusu Ibni El Esiri’ye göre 200 000 askerden, Imadedine göre 300 000 ve El Fariqi’ye göre 400 000 bin askerden oluşuyordu... Ama sonuç olarak çok büyük bir güç... Bu sayıları daha aşağılarada çeksek dahi büyük bir askeri yığınak.. Bu güçlerin 30 bini Roussel de Bailleul önderliğinde Xelatı kuşattı... Xelat o dönemler Kürdlerin elindeydi... Diğer güçler Malazgirt’e.... Ama Selçuklu güçler sayısal olarak azdı.. René Grousset’te göre, “15000 Kürd ve Türk“   Sıbt İbnu'l-Cevzî'nin "Mir'atu'z-Zamân"ı „10 bin Kürd“, başka bazı tarihçiler 30 000 kişiye çıkarıyorlar...  Şimdi bazı eski kaynaklara dayanarak Bizans kralı Romanus Diogones’in esir alınış öyküsüne değinmek istiyorum.. Selahadin Üniversitesi Öğretim görevlilerinden Dr. Niştiman Beşir Mehemed, Raman dergisine yazdığı bir makalede;“Bizans kralı Romanus Diogones’in Şadi adlı bir Kürd tarafından esir alındığını” yazıyor.. Dr Niştiman bu tezini tarihçi İbni El Ebri’nin “Tarix El Zeman” adlı eserine dayandırıyor..İbni El Ebri şöyle yazıyor;“Şadi adlı bir Kürd Bizans kralı 4. Romanus’u esir alabildi.. Bu gerçeği ispatlamak için diyebilirim ki Şadi Kürdçe bir kelimedir.. Ayrıca Selahedin Eyubi’nin babasının ismide Şadidir” (akt. Dr. Niştiman)  Kürdistan ve Anatolia’ya taşıyan Türkelerin „Malazgirt Fatihi“ dediĝi Alpaslan yine bir Kürd tarafından öldürüldü..   Bu konu da, en ciddi Kaynak 11 ve 12 yüzyılda yaşamış, Fransızların Mathieu de Edesse ve bizim „Urfalı Mateos“ olarak bildiĝimiz Ermeni tarihçisidir.  Urfalı Mateos „Vekayi-Name'sinde Alpaslan, Bizans kralı Diojeni yendikten sonra Semerkant memleketini feth etmek üzeri yola koyulduĝunu söylüyor ve ekliyor;„O büyük bir ordunun başında olduĝu halde metin ve meşhur bir kale olan Hana* üzerine yürüdü ve kuşattı... Bu kalenin sahibi cesur ve aynı zamanda azgın ve merhemetsiz bir adamdı.** Sultan Alpaslan, kaleyi günlerce muhasara altında tutup çok sıkıştırdı.. O, aynı zamanda kalenin reisini, atalarının topraklarının daimi sahibi kalmak şartiyle kendisine itaate davet etti.. Kale reisi, hayli sıkıntılara göĝüs gerdikten sonra Sultana arzı tazimat etmiye karar verdi.. O, korkunç bir plan düşündü. O gün, karısı ve çocuklarıyla beraber şenlik ve ziyafet yaptı. Davullar çaldırarak ve şarkılar söyleterek onlarla beraber büyük neşe içinde içinde yedi ve içti. Fakat geceleyin karısını ve 3 oĝlunu Sultan’ın eline düşüp ona köle olmamaları için vagşiyane bir surette kendi eliyle kesti. O, ertesi sabah erken de oĝullarını kesmiş olduĝu iki biçaĝı yanına aldı ve Sultan’ın huzuruna gitmek üzre kaleden çıktı.. Sultan Alpaslan, onun geldiĝini haber alınca huzuruna getirilmesini emretti. Reis, huzura çıkınca eĝildi, fakat ona yaklaştıĝı sırada aniden Sultanın üzerine atıldı ve cizmelerinin içine saklamış olduĝu iki biçaĝı çekti. Onu Sultanın huzuruna getirmiş olanlar bu sırada kaçtılar. Vahşi bir hayvan gibi Sultanın üzerine atılan adam, iki biçaĝınıda onun vucuduna sapladı.. Sultanın adamları ileri atılıp onu olduĝu yerde öldürdüler... Sultan 3 yerinden yaralanmıştı, çok tehlikeli bir halde bulunuyordu ve şiddetli acılardan kıvranıyordu. O, memleket halkının bundan haberdar olmaması için ordusuna ilerleme emrini verdi.. Beş gün sonra vahim bir vaziyette olduĝunu hissedip başlıca İran reislerini ve mabeyincisini*** yanına çaĝırdı.. Sultan henüz bir çocuk olan oĝlu Melikşahı onlara takdim edip, işte ben yaralarımın tesiriyle ölüyorum. Oĝlum sizin hükümdarınız olsun ve tahtıma otursun‘ dedi.. Sultan, bu sözleri mutâakıp hükümdarlık esvaplarını çikardı ve oĝlu Melikşah’a giydirdi. Onun önünde eĝildi ve onu gözyaşları içinde Allaha ve Iran emirlerine emanet etti.. Sultan Alpaslan aynı günde ehemmiyetsiz bir adam olan bir Kürdün eliyle bu suretle ölmüştü....“ (Urfalı Mateos, Vekaliye-Name, sayfa 146)Evet, Kürdistan’ı işgal eden o dönemin iki büyük gücün başında bulunan Alparslan Kürdler tarafından öldürülüyor, Romanus Kürdler tarafından esir alınıyor... Burada bir çok sonuç çıkarılabilinir...   Kürdler, bölgenin en büyük halkı olarak tüm gelişmeleri büyük oranda etkileyebiliyordu.. Eğer din meselesi olmamış olsaydı, Kürdler Selçuklara karşı tavır alsaydılar, Türkler asla Kürdistan’a ayak basamazlardı... Daha sonra tüm yukarıda saydığım Kürd hükümetleri Selçuklar tarfından yıkıldı.. Biz Kürdler bir anlamda kendi ipimizi kendimiz çektik..  Sayın  Ilıcak makalesinde    uzun bir şekilde   Basklıların  ve  İrlandalıların   durumuna  değiniyor ve şöyle diyor:     „Baskların yaşadığı Navar Krallığı, bir zamanlar Kastilya ve Aragon Krallıkları gibi, müstakil bir devletti; bölge, İspanya ve Fransa arasında paylaşıldı. İrlanda ise, İngiliz hâkimiyetine karşı baştan beri direndi ancak, başarısız kalan pek çok ayaklanmanın sonucunda, 1801'de İngiltere'ye katıldı. Katolik orta sınıf, İngiltere'ye bağlı kalmayı hiçbir zaman içine sindiremedi; onlar bağımsızlık mücadelesi verirken, Kuzey İrlanda'daki Protestanlar da Birleşik Krallığın bir parçası olmayı tercih ettiler. İrlanda böylece ikiye bölündü. Bu ülkede terör, etnik temelli olmaktan ziyade, mezhep ayrılığına dayanıyordu.“                                                      *** Gelelim bizim tarihimize... 1071'de Selçuklu hükümdarı Alparslan, Anadolu'ya girdiğinde, Malazgirt'te bir Kürt devletiyle karşılaşmadı; bir Kürt devletini yıkarak Anadolu'yu fethetmedi. Aksine Müslüman halklar, Bizans devletinin hâkimiyetine el birliğiyle son verdiler“  Ben sadece  burada    sayın  Ilıcak’a   bazı şeyleri hatırlatmak  istiyorum:   1)Malazgirt  Merwani  Kürd  Devletinin  denetimi altındaydı.  Merwani  Mîr’i   Mîr  Baz   Musul savaşında  ölünce  bu durumda  yararlanan     Gürcüler ve Ermeniler   Malazgirti ele geçiriyor ve büyük bir Kürd  kıyımını yapıyorlar.    Buna  tepki olarak   Rewadi  Kürd   Kralı  Memlan    onlara  savaş ilan ediyor. (Kaynak olarak  Urfalı  Mateos, René Grousset’in Ermeni Tarihi vs)   2)Neden  Alparslan    Şeddadi Kürdlerine  Ani şehrini sattı? (Gerard  Dedeyan,   Les Armenies  entre  GRecs, Musulmans   et  Croises, sayfa 294)    Eğer   Kürdler    güç değilse  bu satış  niye? (Soru   iki  gazeteciye)  Bilindiği  gibi   Ani  1072 yılında    Şeddadi başkenti oluyor. 3)Sayın  Ilıcak’a   bir  önerim  daha  olacak. Eğer  gerçekten  Kürdlerin tarihi  hakkında  Türk  tarih tezini   kısmen aşmak istiyorsa     eşi  rahmetli  Kemal  Ilıcak’ın   1980  sonrası   baskıya verdiği    Keykawus’un  „Kabusnamesini“   okusun.    Kabusname’nin  iki  cildi de   herhalde  kendilerinde vardır.  Birinci  cilt’te    „Abulasvar  Şawêr“;  İkinci  cilte ise  „Mîr  Fadlun“ ile igili  birer  hikaye var. Keykawus  onlara  „Padişah“  diyor..   Onların  önderliğindeki „gazalar“dan sözediyor.   Sonuç  olarak  toparlamak  gerekirse   Türkler  bölgeye  gelmeden   ve  geldikleri  zaman  alanda  Kürd  devletleri  vardı.  İlk dönemler  Kürdlerle  iyi  geçinmeye   ve dost  olmaya çalıştılar.   Örneğin  Alpaslan    bacısı “Safiye  Hatun’u    Kürd Mîrlerinden    Hezarhesp  Kurê  Benkîr’e  eş olarak”  verdi(  İbni  El Esir, El Kamil, birinci bölüm sayfa  61)  Yine   1067  yılında  Alpaslan’ın  evlendiği    Abhaz  Paşasının  bacısı, daha sonra   bunlar ayrılıyorlar.  Sözkonusu olan  kadın Şeddadi   Kralı  II. Fadlun   evleniyor.   Yine  Alpaslan   1067 yılında    “bir kızını    Ennaz  Kürd  Mirine  veriyor”(akt Dr.  Niştiman Beşir,    Selçuklular  üzerine, sayfa 224)  Hediyelerede  değinmek istemiyorum.  Ama  güçlendikleri  zamanda  Kürdleri  biçmeye başladılar. Sayın   Zaman  gazetesi  yazarı Sıbt İbnu'l-Cevzî'nin "Mir'atu'z-Zamân"ı „10 bin Kürd“,ün  Malzagirt  savaşına  katıldığını”  yazıyor.    Aynı  kitabın   yanı  Mir'atu'z-Zamân"ın  117.sayfasına bakmasını  tavsiye  ediyorum.   Ne var?   Türklerin Kürdlere  karşı  yaptığı    toplu  kıyım var.   Sıbt İbnu'l-Cevzî'?     “Nizami Mülk ve  Melik Şah    Rewadi  Kürdlerin kaldığı  Dvin kalesini  kuşattılar,  kaleyi  savunan  savaşçılardan  30.000  kişi öldürdüler ve  50.000 kişi  esir aldılar”   Ama   sayın  Mustafa  Armağan’ın  okuduğu ,  Mükrimin Halil Yınanç  gibi  yönlendirici  kitaplarda  ve tarih  çalışmalarında   böyle    alıntılar  olmaz.  Çünkü,  “Türke  hakaret olur” ve “Kürdün  varlığı ortaya çıkar”   korkusuyla   tüm tarihi gerçekler altüst ediliyor ve    belli  bir   tarih  anlayışı  çerçevesinde   topluma  empoze  ediyorlar   “Kürd açılımı”nın   tartışıldığı bu günlerde  “bir  tarih açılımı” da  gündeme  getirmek gerekir.   Aso  Zagrosi