GAP ve Ilisu Baraji (6)
Yetersiz göç plani 2000 Yilindaki bilirkisi raporu gösteriyorki, 75.000 kisi yerinden topragindan göç etmek zorundadirlar. Bugün 55.000 kisidir. Dicle Vadisinde hala birçok ailenin topragi var. Fakat kendi topraklari, kendi kültürlerinin Mezar olacaginin farkindadirlar. Dünya barajlar komisyonunu tafsiyelerinden biride, barajin etkiledigi bölge halkininda proje planini onaylamasi gerekiyor ve göç etmek zorunda olan halk için bir göç planinin hazirliklarina katilmalari gerekiyor. Böylece hak idda etmek önceden açik bir biçimde yapilabilinecek, ve sonradan davacilari, uzun sürecek bir mahkeme yolundan kurtarabilecektir. Fakat TC hükümeti her zaman ilgili aileleri surusturmakta ve yöre halkina gözdagi vererek dava açmadan uzak tutmaktadir. Yeni göç yasasasida büyük bir kaos ve daha çok kurban öngörmektedir. Dünya bankasi uzmanlari yeni göç yasalari için, Profesör Michael Cernea, kusurlu buluyorki, tüm göç plani uzman bir plan, proje uzmanligi için iyi bir hesap gerekiyor. Bunun için altyapi zarari, hala hazirda yapilan masraf ve gelir kaybi, örnegin hala hazirda gelismekte olan hasankeyfteki turizm potansiyelinin hesaplanmasi gerekiyor. Dicle vadisinin oturan halk, belli bir miktarda bir para veya vadinin yukari daglik kesimlerinde bir ev elde etmeleri gerekiyor. Topraklarindan koparilmis ve barajdan çok uzakta nasil yasayacaklar? Aileler genellikle tarimla, ticaretlen ugrasarak ve balik tutarak yasamlarini sürdürüyorlar. Ugrastirma ve yeni meslek ögretme programi, projede simdilik görünmüyor. Zarar yalnizca su altinda kalacak evler veya topraklar (bahçe ve tarlalar) için hesaplanmis, buda en düsük düzeyinde kalmis. Birçok aile için ya zarar hesaplanmamis veya ödenen zararlar yetmemis, batida veya basta sehirlerde kendilerine bir ev almak veya is yeri açmalari için. Nüfusun büyük bir kesimi için küçük zararlar gözönünde bulundurulmus, örnegin yörenin Kürt insani verimli topraklarini kaybediyorlar, baska bir toprak parçasi edinmemek üzere. Baska bir göç planinin yapilmasini tafsiye eden Dünya barajlar komisyonu, bunun bir gelisme plani olmasini istiyor. Bunun yaninda, baraji kulanacak gücün (TC), bölge nüfusununa yarar getirecegini ispatlamak zorundadir. Yine bu insanlar psikolojik ve mal kaybina ugramamalidirlar. Görünen odurki, büyük eksiklikleri olan simdiki göç plani, uluslararasi Dünya bankasi Standartlarina ve Düny barajlar komisyonu tavsiyelerne uymuyor. Baraj bölgesindeki Kürt nüfusu, sunu söylüyor: Eger evlerimiz su altind kalirsa, ne yapacagimizi, nereye gidecegimizi, nasil çalisacagimizi bilmiyoruz. Bu yüzden barajin yapilmasina karsiyiz. 29.10.06
