Kürd ve Asuri ilişkilerilerine dair tartışmaya küçük bir katkı(3)
Aso Zagrosi
Dr. Qasimlo “Mar Şimon'un öldürülmesinin sorumluğunu İngilizlere yüklüyor“. Aslında onun burada ifade etmeye çalıştığı “İngilizlerin politikalarına kurban oldu“ sonucunu çıkarmak gerekir. İngilizler daha sonra Güney Kürdistan'a aktardıkları silahlı Asurileri Kürdlere karşı kullanmaya başladılar.
Şêx Mahmud iktidarına karşı,
Barzanilere karşı,
Zebarilere karşı...
Kürdistan Başkanı Mesud Barzani 1931-1932 Barzan Hareketi hakkında yazdığı kitapta şöyle diyor: “ 1920'de İngilizler Asurileri Güney Kürdistan'a getirdiler. İngilizler bu Asurileri isyan içinde olan Kürdlere karşı kullanmak için getirmişlerdi. Bunun sonucunda Zebarili Faris Ağa ve aşiret adamları İran'da Simko'ya sığındılar. Barzan'da Barzanilerle Petros önderliğindeki Asurler arasında çatışmalar yaşandı ve bu savaşta Said Weli Bey şehid düştü. Daha sonra iki tarafta bu savaşta pişman oldular“ diyor.
Mamosta Hawar İngiltere Dışişler Bakanlığı arşivinde İngilter'nin Bağdat temsilcisi Doubs'ın Kral Faysal'a gönderdiği bir mektubu aktarıyor. Bu mektupta Doubs geniş geniş “Asurilerin Irak devletinde oynadıkları rolden ve Şêx Mahmud isyanlarına karşı oynadıkları pozitif tutumdan söz ediyor“(Hawar, age, sayfa 410)
Zaten Asurilerde Şêx Mahmud hareketine karşı savaştıklarını kabul ediyorlar. Petros İngilizler tarafından kullanıldıktan sonra Avrupa'ya “sürgüne“ gönderildi. Petros'un bir grup taraftarı 03.09.1925 tarihinde İngiliz yetkililerinden L. S. Amery'e bir mektup gönderiyorlar. Bu mektupta Asuriler yaşıdıkları kötü süreci anlatıyor ve sorumluluğunu İngilizlere yüklüyorlar.
Bu mektupta Asuriler “İngilizler Kaptan Scut ve Mr. Hall meselesinde bizleri Kürdlere karşı kullandılar“ diyorlar. (Bu meseleye dair daha fazla bilgi sahibi olmak istiyen arkadaşlar M.R Hawar'ın Şêx Mahmud üzerine yazdığı kitabın 1.cildine baksınlar?
Sadece İngilizler Asurileri Kürdlere karşı değil Irak'ın Güneyinde Şii isyanına karşıda kullandılar.
Asuriler bu mektupta “biz eskide bulunduğumuz bölgede( Hakkari) huzur ve güven içindeydik, İngiltere bizim başımızı belaya soktu“ derken haklı olabilirlermi?
Hayır sanmıyorum.
Türkleri tanıyoruz.
Acaba Asuriler Rusya, Fransa ve İngiltere'den hiç bir söz almadan kendilerini savaşın içine atılar.
Acaba Mar Şimon Çar temsilcisi ile görüştükten sonra hiç bir talep ileri sürmeden 1915 yılında Osmanlı devletine karşı savaş çağrısı yaptı?
Sanmiyorum...
Devam edecek
RKürd ve Asuri ilişkilerilerine dair tartışmaya küçük bir katkı(